Nie od dzisiaj wizerunek człowieka jest jednym z głównym elementów jego tożsamości.
Podlega więc on prawnej ochronie – z tym że zwłaszcza dzisiaj, w czasach Internetu, Social Mediów (zwłaszcza Facebook, Instagram, YouTube, Tik-tok), narażony jest na zwiększone zagrożenie.
Dotyczy to zwłaszcza osób prywatnych, bardzo często dzieci.
Jak więc reagować na naruszenia prawa do ochrony wizerunku?
Przede wszystkim trzeba rozeznać, czym jest wizerunek człowieka.
Na gruncie prawa pojęcie to oznacza podobiznę człowieka utrwaloną jako portret, fotografia lub
w innej postaci (wyrok Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 7 października 2009 r. III CSK 39/09). Jest to przede wszystkim twarz – ale w nauce prawa uznaje się że to określenie rozciąga się na całą postać osoby fizycznej (W. Lis, Publikacja listu gończego a ochrona prawa do wizerunku, „Przegląd Sądowy”, 2013/3, s. 51 i n.).
Ważne jest to, że wizerunek podlega ochronie również wtedy, gdy może zostać rozpoznany jedynie przez wąskie grono osób.
Naruszenie prawa do wizerunku – na przykład poprzez opublikowanie go bez zgody – rodzi liczne konsekwencje prawne.
Zgodnie z art. 23 Kodeksu cywilnego wizerunek (podobnie jak inne dobra osobiste) pozostaje pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach.
W związku z tym:
Jest bardzo istotne, że przepisy powyższe nie uchybiają uprawnieniom przewidzianym w innych przepisach, w szczególności w prawie autorskim (przede wszystkim chodzi o art. 81 Prawa autorskiego).
Dalej idącą ochronę dają przepisy Rozporządzenie
z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych – tzw. RODO). Dają one prawo do dostępu do danych, sprostowania swoich danych oraz żądania usunięcia danych.
Najdalej idące są przepisy karne. Wśród nich główne znaczenie ma ten, zgodnie z którym „kto utrwala wizerunek nagiej osoby lub osoby w trakcie czynności seksualnej, używając w tym celu wobec niej przemocy, groźby bezprawnej lub podstępu, albo wizerunek nagiej osoby lub osoby w trakcie czynności seksualnej bez jej zgody rozpowszechnia, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. Ściganie następuje na wniosek pokrzywdzonego.” (art. 191a § 1-2 k.k.).